之

0 ხაზი:	丿乀
1 ხაზი:	㐅乂乃
2 ხაზი:	久乆乇么乊
3 ხაზი:	之乌尹
4 ხაზი:	乍乎乏乐
5 ხაზი:	㐆乑乒乓乔
6 ხაზი:	乕
7 ხაზი:	乖
8 ხაზი:	乗
9 ხაზი:	乘

Radical №	4.3
Radical	丿
Phonetic	之
Hanzi	之 დააჭირე
Pinyin	zhī
Tang Reconstruction	*jiə jiə
Zhuyin	ㄓ
Cantonese	zi1
Hsklevel	4
მნიშვნელობა	1)პირველ ფრაზას აქცევს მომყოლი ფრაზის განსაზღვრებად 2)ის, ისინი 3)წასვლა

თქვენ ეძებდით სიტყვას: 之 - სულ ნაპოვნია 26 - სიტყვა

之　[zhī]　(არს.) (არტიკ.) 1)კუთვნილების აღმნიშვნელი არტიკლი (的 - ს ლიტერატურული ექვივალენტი) (კუთ. ნაც.) 2)მისი [HSK 4]
之　[zhī]　 (ნაწ. დამხმარე სიტყვა)
1) წერილობითი ენის დამხმარე სიტყვა. ერთმანეთისგან გამოყოფს მსაზღვრელს და საზღვრულ სიტყვას.
აწარმოებს შემდეგი ტიპის კონსტრუქციებს (კუთვნილებითი) …ის
- 鲁迅之文章　- ლუ-სინ-ის [მიერ დაწერილი] ნაწარმოები (ლუ სინი (დიალექტური წაკითხვით ლუ შჲუნი, ცნობილი ჩინელი მწერალი, ითვლება XX - ის (თანამედროვე) ჩინური ლიტერატურის დამფუძნებლად)
- 法令者，治之具也　- კანონები და ბრძანებები - წესრიგის იარაღია
- 河之洲　- კუნძული მდინარეზე (მდინარის - კუნძული)
- 百金之马　- ცხენი 100 ოქროდ; 100 ოქრო-იანი ცხენი
- 全世界之和平　- (სიტყ.) (ლოზუნგი) მსოფლიოს მშვიდობა! - მშვიდობა მსოფლიოს, მშვიდობა მთელ მსოფლიოში
- 理论实践之统一　- თეორიის (და) პრაქტიკის ერთობა
- 机器嘎嘎之声　- მექანიზმის გუგუნის ხმა
- 南宫绦之妻之姑丧　- ნანგონგ(ნანგუნ)-ტაო-ს ცოლ-ის მამიდის დაკრძალვა(გასვენება)
(შენიშვნა)
ა) თუ 之 - ს შემდეგ მდგარი საზღვრული სიტყვა, წარმოადგენს ზედსართავ სახელს, რიცხვით სახელს ან ზმნას, (ასეთი საზღვრული სიტყვა, ბოლოში ხშირად დაირთავს 者 - ს), სიტყვათშეთანხმება ქართულად ითარგმნება …თ შორის; …თგან; …დან; …სგან - თანდებულებით,
- მაგ.
- 人之大者　- ხალხთაგან დიდი/მნიშვნელოვანნი [პიროვნებები]…
- 林之密者　- ტყეთა შორის ხშირი [ტყეები]
- 玄之又玄　- (ეპით.) ღრმათაგან უფრო ღრმა… (მოძღვრება, სწავლება)
- 寡之又寡，以至于无　- მცირედან უფრო მეტად მცირე ― მთლად არაფრამდე
- 大国之一　- დიდი ქვეყნებიდან ერთი [ერთერთი]
- 凡农民之参加义和团者　- უბრალო გლეხთაგან იჰეტუანებს მიმხრობილნი…
ბ) წერილობით ძეგლებში [წიგნიერ ენაზე] - სიტყვათშეთანხმება: (განსაზღვრება +之+ საზღვრული) ხშირად გამოიყენება, შენიშვნებში, კომენტარებში, სქოლიოში, რაიმე სიტყვის/იეროგლიფის მნიშვნელობის ასახსნელად
- მაგ:
- «停» «息» «止之» 之意　- «停» და «息» - [იეროგლიფებ]ს [აქ] „止之 - გაჩერების“ აზრი აქვს [მნიშვნელობით იხმარება]
- «长»，长短之长也　- [იეროგლიფი] «ჩან», «长短 - ჩან-დუან»-ის 长 - მნიშვნელობაა
გ) როგორც მაკავშირებელი ნაწილაკი მსაზღვრელსა და საზღვრულს შორის 之- კლასიკურ ლიტერატურაში, დაისმება გვარის (ან თემის, კლანის და.ა.შ.) და ამ გვარის წარმომადგენელი პირის სახელს შორის
- მაგ:
- 介之推　- Tuī, Jiè - ს გვარიდან
- 孟之反　- მენ(გვარი) ჶან-ი (სიტყ. ჶან-ი, Mèng - ის გვარიდან/კლანიდან)
2) როგორც ძველ, ისე თანამედროვე ჩინურში, 之 - როგორც საზღვრულს[მნიშვნელს] და მასზღვრელს[მრიცხველს] შორის მაკავშირებელი ნაწილაკი, წილადის ნიშანს, პროცენტს - შემდეგი ფორმულით: მნიშვნელი + 之 + მრიცხველი
- მაგ:
- 三分之二　- ორი მესამედი (სიტყ. სამის ორი)
- 八十一分之四十三　- 43/81
- 百分之六十以上　- 60%-ზე მეტი
(შენიშვნა)
ა) წილადებში, მარცვალი: 分 - შეიძლება გამოტოვებული იქნას, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, როდესაც წილადის მნიშვნელობა დაახლოებით არის ნაჩვენები:
- 十之八九　- რვა-ცხრა მეათედი (არ ვიცით ზუსტად 8 არის თუ 9)
- 道中十之六七属坦途，又十之一二陟山坡，又十之一二则行河床中　- გზის 60―70% სწორია, კიდევ 10―20% ადის მთის ფერდობზე, ხოლო კიდევ 10―20% მიდის მდინარის სანაპიროზე
ბ) სიტყვაკაზმულ/ (სალიტერატურო, წიგნიერ) ენაში, წილადების ასახვისას მრიცხველი შეიძლება ჩაისვას: 分 - ს შემდეგ
- 三分国之一　- ქვეყნის ერთი მესამედი
3) წიგნიერ ენაში, შემდეგი ტიპის სიტყვათშეთანხმება: «ზმნა ― დამატება» (ობიექტის სიტყვათშეთანხმება), როდესაც გვინდა განსაკუთრებით ხაზი გავუსვათ ობიექტს, შეიძლება გადაიქცეს - ატრიბუტულ სიტყვათშეთანხმებად. ასეთ შემთხვევაში ობიექტი გადადის ზმნის წინ (პრეპოზიცია) და გამოიყოფა მისგან 之 - დამხმარე სიტყვით.
- 王何卿之问也?　- მეფეო, რომელ ვეზირზე/მინსტრზე მეკითხებით? (王 - მეფე[ო], 何 - რომელ 卿 - მინისტრზე 之- ღა 问也- მეკითხებით?)
- 何必公山氏之之也?　- რა საჭიროა გუნ-შანთან წასვლა? (კონფუცი [თავი 17:5] ჲან-ჰო)
- 华则荣矣，实之不知　- ყვავილები კი არიან ბრწყინვალე, ხოლო ნაყოფი ― არ ვიცი
- 无先后之可言　- არ შეიძლება ითქვას, ვინ პირველია, ვინ ბოლო - (სიტყ. არ ვინ პირველია, ვინ ბოლო - შეიძლება ითქვას)
4) წიგნიერ ენაში, დამხმარე სიტყვა 之 - ჩაისმება დაქვემდებარებული წინადადების ქვემდებარეს და შემასმენელს შორის, გადააქცევს რა მას ატრიბუტულ სიტყვათშეთანხმებად. ამასთანავე 之- არ მიუთითებს წინადადების დაქვემდებარებულობაზე.
ქართულად ეს დაქვემდებარებული წინადადება შეიძლება ითარგმნოს შესაბამისი ტიპის (ქვემდებარის, შემასმენლის, დამატების) ნართაული (ჩართული) წინადადებით ანდა სახელმზმნით.
მაგ:
- 秦之不能害燕　- ცინს (სამეფო ცინ-ს), არ შეუძლია ზიანი მიაყენოს (წინ აღუდგეს, დაღუპოს) ჲანს (იანის სამეფოს)
- 吾之不遇鲁侯天也　- მე რომ არ შევხვდი თავად „ლუ“-ს ― ეს ზეცისგანაა
- 夫子遇不可及也，犹天之不可阶而升也　- მასწავლებელი (იგულისხმება კონფუცი) მიწვდომა(გათანაბრება) ისევე შეუძლებელია, როგორც ცაში შეუძლებელია კიბით ასვლა
- 无望民之多于邻国也　- იმედი არ გქონდეს, რომ ხალხი[ქვეშევრდომები] ― უფრო მეტი [გეყოლება] ვიდრე მეზობელ ქვეყნებს
- 民望之，若大旱之望云霓也　- ხალხი ისეთივე იმედით შეხედავს, როგორც დიდი გვალვის დროს უყურებს ღრუბლებს და ცისარტყელას
(შენიშვნა:)
ა) из-за разнообразия способов перевода следует особо упомянуть о превращении (с участием 之) в атрибутивное словосочетание связочных предложений (со связкой 为 «быть», а также полусвязками 犹, 如 и др. («быть похожим, подобно, как»). მაგალითად:
- 汉之为汉, 几四十年矣　- вот уже почти 40 лет, как ханьский дом стал династией Хань
- 易之为书, 广大悉备　- «Ицзин» ― книга широкая и всеобъемлющая
- 钱之为物, 贵以通货　- деньги ценятся как средство обращения
- 奕之为数, 小数也　- шашки как искусство ― искусство малое
- 起之为将, 与兵卒最下同衣食　- Ци ― такой полководец, который одевается и питается наравне с самым младшим из своих воинов
- 人性之善也, 犹水之就下也　- человеческая природа стремится к добру, как вода стремится вниз
- 鲜民之生, 不如死之久矣　- жить одинокому человеку хуже, чем быть давно уже мёртвым
б) аналогичное оформление служебным словом 之 в книжном языке возможно и для словосочетаний, образованных с помощью союза (например 与) или предлога (например 于): «也»之与«矣»相去万里 [конечные частицы] «е» и «и» по употреблению резко различны
- 礼记之与周礼仪礼相为表里　- «Ли цзи», с одной стороны, и «Чжоу ли» и «И ли», с другой, соотносятся друг с другом как лицо платья и его подкладка
- 我之于茶如君之于酒　- я отношусь к чаю, как Вы к вину
- 故汤之于伊尹, 学焉而后臣之　- поэтому Тан [в своём отношении] к И Иню ― сначала учился у него, а потом сделал его министром
5) в форме атрибутивного словосочетания со служебным словом 之 строятся как в классическом, так и в современном языке обстоятельственные конструкции места и времени с послелогами 上, 下, 前, 后, 内, 中, 间, 外 и др. Например
- 双方之间　- между обеими сторонами
- 辛亥革命之前　- перед Синьхайской революцией
- 解放之后　- после освобождения
- 四海之内　- в пределах «Четырёх Морей», в Китае
- 山海关之外　- за проходом Шаньхайгуань
II (ნაცვალსახელი.)
A. zhi ზმნის შემდეგ
1) „მას“, „მისი“, „მათი“, „მათ“, „ეს“, „ამის“ და.ა.შ. წიგნის ენის III - პირის აღმნიშვნელი ნაცვალსახელი, დგას რა დამატების ადგილას, მიუთითებს მოქმედების პირდაპირ ან ირიბ ობიექტზე
- 见之　- მისი დანახვა (დანახვა მისი)
- 令之　- მისთვის ბრძანება, ბრძანება მას
- 先之劳之　- მათზე წინსვლა, მათთვის ჯაფა
- 与之同命　- მათთან [თანა]მონაწილეობა -[და] ბედის(ხვედრის) გაზიარება
Примечание
а) в отрицательных конструкциях 之 ставится в этом случае между отрицанием и глаголом
- 我未之见也　- я этого (его, такого) не видел
- 民莫之令而自均　- народ успокоится сам, без того, чтобы ему приказали
6) при глаголах двойного дополнения 之 может служить для обозначения как прямого, так и косвенного объекта, причём употребление предлога в этом случае не является обязательным. Например
- 可为之宰　- можно сделать его правителем
- 问之仲尼　- спросить об этом Конфуция (спросить это у Конфуция)
- 天佑下民: 作之君, 作之师　- небо помогает простому народу: создаёт для него правителей, создаёт для него наставников
- 犹欲其入而闭之门　- всё равно что хотеть, чтобы он вошёл, но закрыть перед ним дверь
- 置之河之侧　- складывать их (срубленные деревья) около реки
в) местоимение 之 может обозначать и I лицо, конечно, если человек говорит о себе в III лице
- 臣, 市井鼓刀屠者, 而公子亲数存之　- я ―мясник, работающий ножом на городской бойне, но принц самолично не раз посещал меня (т.е. этого мясника)
2) в послеглагольной позиции 之 как местоименный показатель объекта часто дублирует слово, являющееся тематическим или грамматическим подлежащим в первой части предложения; 之 в этом случае часто приходится оставлять без перевода:
- 渊深, 而鱼生之, 山深, 而兽生之　- если водоём глубок ― в нём водятся рыбы, если горы глубоки ― в них заводятся дикие звери
- 子路, 人告之以有过, 则喜　- Цзы Лу радовался, когда ему указывали на его ошибки
- 是疾也, 江南之人多有之　- этой болезнью часто болеют жители к югу от Янцзы
- 五亩之宅, 树之以桑, 五十者可以衣帛矣　- обсадите тутами [каждую] усадьбу в 5 му, и пятидесятилетние смогут одеваться в шелка
- 诸侯名士, 可下以财者厚遗结之；不肯者，利剑刺之　- из местных князей и именитых служилых людей, которые податливы на материальные блага, надо привязать к себе щедрыми подарками; тех же, кто не пойдёт на это, надо заколоть острым мечом
3) в послеглагольную позицию 之 часто ставится не для указания на конкретный объект действия, а лишь для указания на переходный характер глагола:
- 用之则行, 舍之则藏　- (cáng) когда используют (кого-то на работе) - действовать, когда отстраняют- уходить (прятаться)
- 填然鼓之 с громом барабаны в атаку зовут
- 与之在君, 夺之在君　- дать или отнять ― и то, и другое в руках правителя (государя)
Примечание
а) при сочетании двух глаголов, соединённых союзом ((напр.) 而, 则, 斯), местоименный показатель переходности 之 ставится один раз после второго глагола, например
- 学而时习之　- учиться (чему-то) и ежечасно практиковать (то, чему научился)
- 逐而杀之　- погнаться за ним и убить его
- 闻斯行之　- услышать и провести сейчас же в жизнь
б) в древнекитайских текстах послеглагольное местоимение 之 выступает иногда вместо 焉 в значении дополнения места: в этом месте, там; например
- 苗勃然兴之矣　- всходы бурно поднимаются там
Б. в предглагольной позиции
1) * в древнекитайских текстах 之 как местоимение и показатель объекта употребляется иногда вместо 是 или 其, занимая место впереди глагола, например
- 之屏之翰, 百辟为宪　- Их прикрывают, их защищают, Правящим всем образцом они служат...
- 之纲之纪　- он их направляет, он их исправляет
- 尧闻之聪明　- Яо слышал, что он умён
2) * в древней позиции 之 как показатель объекта между наречием степени 孔 (весьма, крайне) и сказуемым-прилагательным указывает на глагольное в данном случае употребление прилагательного в значении «считать (делать) таким-то»
- 亦孔之丑　- считать это весьма зловещим
- 亦孔之痗　- принимать это крайне болезненно
- 亦孔之哀　- считать это весьма горестным
3) * этот, такой (указательное местоимение)
- 异哉！之歌者非常人也　- как удивительно! этот певец ― человек необыкновенный!
- 之二虫　- эти две твари (о цикаде и горлице)
III (гл. и гл.-предлог)
1) * идти к, приходить к; (уходить, направляться, следовать) в
- 将之楚过宋　- проезжать через княжество Сун, направляясь в Чу
- 朝觐者不之尧觐子而之舜　- посетители дворца не шли к сыну Яо, а шли к Шуню
- 牛何之?　- куда следует бык?, куда ведёшь быка?
2) * доходить до, достигать, доезжать (также глагол-предлог); до, вплоть до
- 之死矢靡慝　- до самой, мне клялся, до смерти измены в душе не питать
3) * касаться; относиться к (также глагол-предлог) в отношении...; коснись...
- 人, 之其所亲, 爱而辟焉　- человек в отношениях с теми, кто ему близок, любит их и пристрастен к ним
4) * оставлять, передавать, адресовать (кому-л)
- 或问孔子: «知其道之不用也, 则载而恶 (wū) 乎之?» 曰: «之后世之君子!»　- Некто спросил Конфуция: «Раз ты знаешь, что твоё учение неприменимо, ― то кому ты, начав, его оставляешь?» Тот ответил: «Оставляю совершенным людям будущих поколений!»
5) * пускать, выпускать
- 支茎渐益大, 有所之世　- ветви и стебель стали постепенно ещё бОльшими ― они дадут побеги!
6) * использовать на (работе), ставить на (пост)
- 舍其所长, 之其所短, 尧亦有所不及也　- если не использовать чьи-либо сильные стороны, а ставить его на то, в чём он слаб, ― то будь он даже самим Яо, всё равно ему не справиться!
IV (союз)
1) * или, или же
- 得之不得, 曰有命 получить или не получить (добиться или не добиться, удаться или не удаться) ― это называется судьбой
- 立为卿之宰 поставить в качестве министра или наместника (правителя)
2) * и, а также
- 皇父之二子死焉　- Хуан-фу и оба сына вместе с ним погибли
3) * если, если бы
- 尔之许我, 我则…　- если ты согласишься со мной, то я…
V (частица)
*( вм.) 兮 (модальная частица)
- 鸲之鹆之!　- О, дрозд-пересмешник!
VI (საკუთ.)
Чжи (фамилия)
[HSK 9]
之一　[zhīyī]　(რიცხ.) 1)ერთი …თგანი; ერთი …(მრავალთა)განი 2)ერთი …მდენედი; ერთი…ედი; პროცენტი და.ა.შ. [HSK 8]
之上　[zhīshàng]　(ნაწ.) …ზე; …ის თავზე; …ის თავში; …ის ზემოთ [HSK 8]
之下　[zhīxià]　(ნაწ.) …ქვე; …ის ქვეშ; …ის ზემოქმედების ქვეშ; …ის ქვემოთ [HSK 8]
之中　[zhīzhōng]　(ნაწ.) 1)…ში; …ის შიგნით 2)…ის პროცესში; …ის (კეთების) დროს [HSK 8]
之内　之內　[zhīnèi]　(ნაწ.) …ის ფარგლებში; …ის საზღვრებში; …ის განმავლობაში; …ის მიმდინარეობის დროს [HSK 8]
之前　[zhīqián]　(ნაწ.) 1)…ის წინ; …(დრო)მდე; აქამობამდე; ადრე და.ა.შ. 2)…ის წინ; …მდე სანამ 3)წინარე, წინა, ყოფილი, ჩავლილი [HSK 8]
之后　之後　[zhīhòu]　(ნაწ.) 1)…ს შემდეგ; შემდეგში; მომავალში 2)…ის უკან [HSK 8]
之外　[zhīwài]　(ნაწ.) 1)…ს გარდა; …ს გამოკლებით 2)…ს ზემოთ (ფარგლებს გარეთ) [HSK 8]
之类　之類　[zhī lèi]　(ფრაზ.) და ასე შემდეგ; და მსგავსი [HSK 8]
之际　之際　[zhī jì]　(ნაწ.) …ის დროს; …დროს, როდესაც [HSK 6]
一技之长　一技之長　[yī jì zhī cháng]　(გამოთ.) პროფესიული ჩვევები, პროფესიული ცოდნა, სპეციალური ცოდნა, სპეციალობა, კვალიფიკაცია და.ა.შ. [HSK 8]
不正之风　不正之風　[bù zhèng zhī fēng]　(გამოთ.) არაჯანმრთელი ტენდენცია; მანკიერი სტილი [HSK 8]
千里之行，始于足下　千里之行，始於足下　[qiān lǐ zhī xíng, shǐ yú zú xià]　(გამოთ.) ათასი ლის გზა ერთი ნაბიჯით იწყება (ყველა დიდი წამოწყება პატარა მოქმედებით იწყება) [HSK 8]
反之　[fǎn zhī]　(გამოთ.) პირიქით; მეორეს მხრივ… [HSK 6]
后顾之忧　後顧之憂　[hòu ɡù zhī yōu]　(გამოთ.) 1)შინაური პრობლემები, ოჯახური პრობლემები 2)ზურგიდან საფრთხის შიში (მაგ. ომში) [HSK 6]
天伦之乐　天倫之樂　[tiān lún zhī lè]　(გამოთ.) ოჯახური ცხოვრების სიხარული, ოჯახური ბედნიერება [HSK 6]
当务之急　當務之急　[dānɡ wù zhī jí]　(არს.) აქტუალური ამოცანა, ყველაზე პრიორიტეტული რამ/საქმე, პირველაუცილებელი საქმე და.ა.შ. [HSK 6]
总之　總之　[zǒnɡ zhī]　(გამოთ.) საერთო ჯამში, შედეგად, მოკლედ რომ ვთქვათ, ერთი სიტყვით [HSK 5]
总而言之　總而言之　[zǒnɡ ér yán zhī]　(ფრაზ.) ერთი სიტყვით…; მოკლედ რომ ვთქვათ…; ნათქვამი რომ შევაჯამოთ…; დასკვნის სახით… და.ა.შ. [HSK 6]
敬而远之　敬而遠之　[jìng ér yuǎn zhī]　(გამოთ.) პატივსაცემ დისტანციაზე ყოფნა; თავის შორს დაჭერა; პატივისცემა და რიდი და.ა.შ. [HSK 8]
百分之　[bǎi fēn zhī]　(არს.) პროცენტი [HSK 4]
百分之一　[bǎifēn zhī yī]　(არს.) ერთი პროცენტი [HSK 9]
要之　[yāozhī]　(გამოთ.) არსებითად, ძირითადში, მოკლედ რომ ვთქვათ; მთავარია, ყველაზე მთავარია [HSK 8]
除此之外　[chúcǐ zhī wài]　(გამოთ.) გარდა ამისა, ამის დამატებით [HSK 8]